TÜRK MİTOLOJİSİ

Sözlü kültürün bir ürünü olan mitler, dünyanın, insanın, evrenin var oluşunu sembolik yoldan anlatmaya çalışırken, dönem insanının da içinde yaşadığı şartlar hakkında fikir sahibi olmamıza yardım eder. Mitlere konu olan şeyler tanrılar ve doğaüstü varlıklardır. Türk inancını anlamak ve onların meydana getirdiği mitleri yorumlayabilmek için Kuzeydoğu Asya ve Orta Asya bölgesi önemli bir kaynaktır. Eski Türk inancı hakkında baş vurulabilecek en önemli kaynaklardan biri Hoytu Tamir yazıtlarıdır. Eski Türkler, tabiat kültü, atalar kültü, Gök Tanrı kültü gibi inanış biçimlerine sahipti. Eski Türkler için din olgusunu Totemizm (Ongunculuk) ve Şamanizm (Kamlık) olarak ifade edebiliriz. Kamlar bir çeşit kahin vazifesi gören kişilerdir. Türk mitolojisinin özünde “ Kamlık “ inancı bulunur. Eski Türklere göre Gök Tanrı her şeyin hakimidir. Törenleri kam adı verilen kişiler yapar. Türk mitolojisinde adı geçen bazı tanrı ve tanrıçalar şunlardır: Gök Tanrı (Kök Tengri), Ürüng Ayıı Toyon (Gökyüzü Tanrısı), Kayra Han (Altay Türkleri için en büyük tanrı), Ülgen(Gök Tanrı’nın oğlu),Umay Ana(Doğum Tanrıçası).Ayrıca Türk kültüründe doğaüstü yollardan türeme şekilleri de mit ve destanlara konu olmuştur. Türk kültüründe ışık, ağaç ve kurttan türemeye dair konular işlenmiştir. Türk mitolojisini tüm yönleriyle inceleyebilmek zorlu bir çalışma gerektirir. Bunun için taşlar, kayalar, bengü taşlar gibi yazılı kaynakların yanında halen yaşamaya devam eden ve halkın hafızasında kayıtlı bulunan sözlü anlatımların da bilimsel olarak derlenmesi gerekir.