İŞSİZLİK SİGORTASI NEDİR?

İşsizlik Sigortası Tanımı

İşsizlik sigortası; işçinin sigortalı çalıştığı işyeri için çalışma yeteneği, yeterliliği ve isteği olmasına rağmen kendisinin herhangi bir kusuru ve kastı olmadığı halde işveren tarafından işten çıkartılması sonucu işsiz kalmasından kaynaklı uğradığı gelir kaybını belirli bir ölçüde ve süre için karşılayan sigortacılık tekniğini ifade etmektedir.

İşsizlik Sigortasının Yapılabileceği Çalışanlar

4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre;

1. Türkiye’de çalışma vizesiyle çalışan yabancı işçiler,

2. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4. maddesinin birinci fıkrasının a bendi ve ikinci fıkrası kapsamında olan ve hizmet akdine ya da iş sözleşmesinde dayalı olarak çalışan sigortalı işçiler,

3. 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun geçici 20. Maddesi kapsamında olan sigorta ve banka sandıklarına tabii olan sigortalı işçilerin işsizlik sigortasının zorunlu olarak yapılması gerekmektedir.

Ayrıca zorunlu olmamakla birlikte işsizlik sigorta primlerinin ödenmesi ve işsizlik sigortasının talep edilmesi halinde;

1. Dolmuş, ticari taksi ve benzeri özellikteki şehir içi toplu taşıma aracı işyerleri ile Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından belirlenen alanlarda kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir ya da birden fazla kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içerisindeki çalışma gün sayısı 10 günden az olan işçiler,

2. 4857 Sayılı İş Kanunu uyarınca kısmi süreli iş sözleşmesi kapsamında çalışan sigortalı işçiler işsizlik sigortasını yaptırarak faydalanabilirler.

İşsizlik Sigortasına Başvuru Şartları

4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca işsizlik maaşına hak kazanabilmek için;

1. Hizmet akdinin/iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten önce son 120 gün sürekli çalışılmış ve prim ödenmiş olması,

2. 51. maddesinin a, b, c, d, e, f ve g bentlerinde belirtilen durumlardan birisi nedeniyle hizmet akdinin/iş sözleşmesinin feshedilmiş olması,

3. İşsizlik sigortasına başvururken lokavt, grev veya mevzuattan kaynaklı ödevler dolayısıyla hizmet akdinin/iş sözleşmesinin askıya alınmamış olması,

4. Hizmet akdinin/iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten önceki 3 yıl içerisinde en az 600 gün boyunca işsizlik sigortası primlerinin ödenmiş olması ve

5. Hizmet akdinin/iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren 30 günlük süre içerisinde en yakın İŞKUR birimine elektronik ortamdan veya şahsen başvuru yapılması şartlarını sağlamış olmak gereklidir. Ayrıca mücbir sebepler yazılı olarak ve ispatlayıcı belge ile bildirildiği takdirde 30 günlük süreye ek süre verilebilmektedir. Ancak mücbir sebepler yani zorunluluk ve mecburiyet hali dışında yapılan geç başvurularda her geciken gün hak sahipliği süresinden düşülmektedir.

İşsizlik Sigortası Ödeme Tutarı

Sigortalı işçinin son 4 aylık prime esas kazançları göz önünde bulundurularak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %40’ı olarak “günlük işsizlik ödeneği” hesaplanmaktadır. Bu yöntemle hesaplanan işsizlik ödeneği ücretleri, aylık asgari ücretin brüt miktarının %80’ini geçememektedir. Ayrıca işsizlik maaşı sadece damga vergisine tabi tutulmakta olup başka bir vergi veya harca tabi değildir. Örnek 1; son 4 aylık prime esas kazançlarının aylık ortalaması 2.943,00 TL olan ( asgari ücretli çalışan ) bir işçiye damga vergisi ( 8,93 TL ) kesinti yapılmış haliyle 1168,27 TL ödenmektedir. Örnek 2; son 4 aylık prime esas kazançlarının aylık ortalaması 3.500 TL olan ( aylık brüt 3.500 TL ücretle çalışan ) bir işçiye damga vergisi ( 10,63 TL ) kesinti yapılmış haliyle 1.389,27 TL ödenmektedir. Örnek 3; son 4 aylık prime esas kazançlarının aylık ortalaması 6.000 TL olan ( aylık brüt 3.500 TL ücretle çalışan ) bir işçiye damga vergisi ( 17,87 TL ) kesinti yapılmış haliyle 2.336,53 TL ödenmektedir. Son örnekte işsizlik ödeneği/maaşı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçemeyeceği için bu şekilde hesaplanmıştır.